Haaruitval
Home |
Haaruitval – achtergrondinformatie
Het is normaal om dagelijks zo’n 50 tot 100 haren te verliezen. Dit is haaruitval die onderdeel is van het lichaamseigen haargroeiproces. Het verlies van deze haren veroorzaakt geen kaalheid. Op het moment dat u dagelijks meer dan 100 haren verliest of de haren die terug groeien steeds zwakker worden, kan er sprake zijn van haaruitval. Vaak is deze vorm van haarverlies ongewenst en treft naast mannen ook een grote groep vrouwen. Haaruitval kan diverse oorzaken hebben. Zo kan een eenvoudig tekort aan ijzer haaruitval veroorzaken, maar kunt u ook lijden aan een zogenaamde haarziekte.
Ongeveer 70% van alle mannen krijgt ooit te maken met een vorm van kaalheid of haaruitval, variërend van een lichte vorm tot volledige kaalheid. Behalve een erfelijke aandoening kan kaalheid ook andere oorzaken hebben. Extreme stress-situaties bijvoorbeeld kunnen leiden tot bovenmatig haaruitval. Ook medicatie of ziekte kan er de oorzaak van zijn dat uw lichaam haar zal afstoten. Een goede diagnose is van essentieel belang voor de keuze van een behandeling en de voorspelling van het behandelresultaat.
De meest voorkomende oorzaken voor overmatig haaruitval bij mannen zijn:
- Erfelijke aanleg voor kaalheid: Alopecia androgenetica
- Haaruitval door stress: Telogeen effluvium
- Pleksgewijze kaalheid: Alopecia areata
Erfelijke aanleg voor kaalheid: Alopecia androgenetica
Wat in de volksmond gewone of klassieke kaalheid wordt genoemd, heet in de geneeskunde alopecia androgenetica. Haarverlies door alopecia androgenetica is een proces dat – naast erfelijkheid – wordt beïnvloed door ras, geslacht, leeftijd en hormoonhuishouding. Bij mannen komt erfelijke kaalheid tot uiting bij de slapen en op de kruin. Het haar wordt dunner en geleidelijk ontstaat een verbinding van de kalende slapen met de kruin.
Wat is de oorzaak van erfelijke kaalheid bij mannen?
Ieder mens beschikt van jongs af aan over circa 150.000 haarzakjes, ook wel follikels genoemd. Daaruit groeien haren die gemiddeld vier jaar in de hoofdhuid blijven voordat ze uitvallen. Omdat elke follikel ongeveer 25 keer een haar kan voortbrengen zou een mens 100 jaar moeten kunnen worden met een volle bos haar. Dat veel mannen al op jeugdige leeftijd kaalheid vertonen heeft te maken met de (erfelijk bepaalde) mate van gevoeligheid van bepaalde haarzakjes voor het hormoon dihydrotestosteron (DHT). Dit DHT wordt onder invloed van een enzym (5-alpha-reductase) gevormd uit het hormoon testosteron. Het DHT bindt zich aan de androgeenreceptor van het haarwortelzakje, dat daardoor minder goed doorbloed wordt. De groeifase van het haar verkort daardoor van drie à vijf jaar tot slechts enkele maanden en het haarwortelzakje sterft versneld af.
Als dit proces zich bij veel haarzakjes voordoet, wordt de haardos steeds dunner en zal uiteindelijk kaalheid optreden. Het aantal androgeenreceptoren dat een mens heeft is genetisch bepaald en dat verklaart mede waarom sommige mensen wel en anderen niet kaal worden.
De behandeling van alopecia androgenetica
Om voortschrijdende erfelijke kaalheid te voorkomen moet de omzetting van testosteron naar DHT geremd worden. Hierdoor normaliseert haaruitval en worden dunne haren weer dikker, langer en donkerder. Het remmen van deze omzetten van testosteron naar DHT kan met medicatie bewerkstelligd worden.
De geneesmiddelen dutasteride en finasteride behoren tot de anti- androgenen. Dutasteride en finasteride verminderen de werking van het geslachtshormoon DHT. Deze geneesmiddelen remmen het humane 5-alfa- reductase dat aanwezig is in de haarfollikels. Hierdoor wordt de omzetting van testosteron naar DHT geblokkeerd. De hoeveelheid DHT wordt daardoor in het bloed verlaagd. Op deze manier wordt het proces van (erfelijke) haaruitval geremd en wordt haargroei bevorderd.
Saw palmetto (Zaagpalmblad) en Pigeum Africanum zijn natuurlijke grondstoffen die een vergelijkbare werking hebben (of waarvan een vergelijkbare werking geclaimd wordt) als anti-androgenen. Dit is echter nog niet wetenschappelijk aangetoond.
Minoxidil vermindert de haaruitval en bevordert na enkele maanden bij sommige mensen de haargroei. Minoxidil vertraagt de progressie van alopecia androgenetica. Het zet haarfollikels aan om van de rustfase naar de actieve groeifase te gaan. Het haar heeft vaak wel een wat andere kleur en structuur dan het oorspronkelijke haar. Minoxidil werkt het beste bij mannen jonger dan veertig jaar die nog niet zo veel haarverlies hebben. Minoxidil vermindert de haaruitval bij een op de drie mannen en bij een op de twee vrouwen. Na een jaar is het maximale effect bereikt. Voor een blijvend effect moet u dit medicijn elke dag gebruiken. Als u stopt, verdwijnen de nieuw gevormde haren weer. Merkt u na een jaar gebruiken nog geen enkele groei, dan is verder gebruik zinloos.
Biotine is een stof die ondersteunend is voor de haargroei en valt onder de groep vitaminen.
Haaruitval door ‘stress’: Telogeen effluvium
Deze vorm van haaruitval kan een gevolg zijn van fysieke of psychische stress, zoals hoge koorts, infecties, bloedarmoede, een operatie, een ongeval, emotionele problemen, een streng dieet, alcoholmisbruik. De haarwortel stopt met groeien en trekt zich versneld terug in de rustfase van de haargroeicyclus. De haren vallen meer en gemakkelijker uit dan ‘normaal’ bij het borstelen of bijvoorbeeld wanneer de handen door het haar worden gehaald. Haaruitval door telogeen effluvium is tijdelijk. Wanneer de stressfactor(en) weggenomen worden, zal de haarwortel weer de kans krijgen te groeien. De haren groeien meestal na circa zes maanden weer terug. In sommige gevallen is er sprake van een chronisch telogeen effluvium en houdt het overmatige haarverlies vele maanden tot zelfs jaren aan. Als u meer dan de gemiddelde 100 haren per dag verliest heeft u mogelijk te maken met een telogeen effluvium.
Pleksgewijze kaalheid (Alopecia areata)
Wanneer haaruitval optreedt in de vorm van ronde of ovale plekken, is er sprake van pleksgewijze kaalheid (alopecia areata), waarbij de huid niet verlittekent. Deze vorm van kaalheid wordt veroorzaakt door een storing in het afweersysteem. Het verloop van pleksgewijze kaalheid is niet voorspelbaar. Elk behaard gebied van de huid kan aangedaan worden, met uitzondering van grijze haren. Het beloop is onvoorspelbaar. Het ziektebeeld geeft geen lichamelijke klachten, maar leidt vaak tot bezorgdheid en angst bij de patiënt en de familie. De ronde plekken kunnen groter worden, maar ook kleiner. De kale plekken kunnen weer geheel begroeid raken met haren, maar ook een gedeeltelijke dunne begroeiing is mogelijk. Als de kale plekken verdwijnen kunnen deze over een lange reeks van jaren wegblijven, maar kunnen ook na enkele maanden terugkeren.
De afweer richt zich normaliter tegen lichaamsvreemde stoffen en organismen zoals virussen, bacteriën en splinters. Door een verandering in het afweersysteem richt de afweer zich plotseling op de lichaamseigen haarzakjes die daarbij de haren verliezen. Er ontstaan kale plekken. Aanvankelijk blijft de aanwezigheid van de haarzakjes in de kale huid waarneembaar, maar naarmate de afwijking langer voortduurt worden de haarzakjes kleiner. Alopecia areata komt voor bij ongeveer één op de 500 Nederlanders. Vrouwen hebben het vaker dan mannen en het komt vaker voor op jeugdige leeftijd dan op oudere leeftijd. Van alle alopecia areata patiënten heeft 60% de eerste aanval onder de leeftijd van 20 jaar. De oorzaak van alopecia areata is niet geheel bekend. Waarschijnlijk is er sprake van meer dan één oorzakelijke factor. De aandoening blijft afwezig zolang minimaal één van de oorzakelijke factoren afwezig is. Mogelijke oorzakelijke factoren zijn auto-immuun schildklierlijden, vitiligo, psychiatrische stoornissen en pathologische stress. Niet alle factoren zijn echt bewezen. Stress, bijvoorbeeld, wordt algemeen aangemerkt als een van de oorzakelijk factoren maar hiervoor is nooit wetenschappelijk bewijs geleverd.